Với những ai từng gắn bó một thời với Hà Nội, giờ đang tạm sống cách xa, thì khi nghe được bài hát “Trấn Quốc chùa xưa” – (Lời: Trần Tựu, nhạc: Quang Hiển, giọng ca: Hoàng Nga) hẳn sẽ bâng khuâng nhớ về những kỷ niệm mang hương vị ngọt ngào, về những hình ảnh, thanh âm lưu luyến của Hà Nội dấu yêu mà kiêu hãnh.
Một thước phim mê hoặc
Không chỉ với người ở nơi xa, mà kể cả với những người đang sống tại Hà Nội, khi nghe bài hát “Trấn Quốc chùa xưa” qua giọng hát trong vắt mà sâu lắng cảm xúc của ca sĩ Hoàng Nga, cũng sẽ được tĩnh lặng với tâm thiền, để thưởng thức một khí chất và vẻ đẹp nơi mình đang thuộc về, để thấy yêu thương, tự hào hơn gấp bội về thủ đô, trân trọng giá trị đất sống của mình. Mà chùa Trấn Quốc nổi lên như một biểu tượng của Hà Nội, tự hào là 1 trong 16 ngôi chùa đẹp bậc nhất thế giới (theo nhận định của Traveloka).
Ca sĩ Hoàng Nga với giọng hát thật lạ, vừa trong trẻo, lại ẩn chứa ma lực bí ẩn khi thể hiện bài hát này, dẫn dụ người nghe vào một thước phim mê hoặc, đắm say. Nơi ấy có ngôi chùa Trấn Quốc lịch sử hơn 1500 năm tuổi, ảo diệu hiện lên mỹ lệ và u uẩn như thực như mơ trong màn sương phủ mênh mang Tây Hồ, khiến bầu trời xanh cao và làn thu thủy xanh biếc như hòa vào nhau trong khí trời mùa đông se sắt lạnh, gió đến từ xa đưa lớp sóng miên man vỗ về êm nhẹ quanh bờ, rất đặc trưng Hà Nội. Cái lạnh ấy khiến con người se lòng thương nhớ, muốn có được vòng tay ôm nồng ấm xiết chặt, muốn có nụ hôn ngọt ngào sưởi ấm con tim, muốn yêu thương tất cả, muốn được hy vọng tràn trề…
Thầy thuốc ưu tú – Dược sĩ chuyên khoa II (TTƯT – DSCK II) Trần Tựu, tác giả bài thơ “Trấn Quốc chùa xưa” bồi hồi kể lại. Đó là vào mùa đông năm 1995, khi ông được cử ra miền Bắc nhận nhiệm vụ điều hành Liên hiệp các xí nghiệp Dược Việt Nam, và ông đã sống xa nhà tại TP Hồ Chí Minh trong một thập niên. Thường vào cuối tuần, có chút thời gian rảnh, chàng dược sĩ lại xách máy ảnh đi quanh Hà Nội chụp hình. Và rồi một mùa đông trong quãng thời gian ấy, Trần Tựu đã đến chùa Trấn Quốc chụp hình. Anh chàng dược sĩ với tâm hồn lãng mạn đã lặng người đi trước một màn sương sữa phủ kín mặt Hồ Tây, chùa Trấn Quốc mờ ảo hiện lên trên mặt hồ trong tiếng chuông chùa ngân sáng lan tỏa một vầng hào quang trí huệ. Loáng thoáng trong sương những thiếu nữ Hà Nội giấu thân mình óng ả trong áo choàng dày, má non tơ ửng hồng dưới lớp khăn len phảng phất hương hoa đào ngóng xuân. Cảm xúc dâng tràn trong tim, không chỉ chụp nhiều ảnh, mà chàng dược sĩ đã ghi vội những dòng thơ xao xuyến:
Trấn Quốc chùa xưa
Hà Nội mùa này trời se lạnh
Má em thắm sắc ngóng Đông quân
Hây hẩy nụ đào đương e ấp
Chờ chạm môi xuân thắm muôn lần.
Tây Hồ sương phủ mênh mông quá
Trấn Quốc chùa xưa nhẹ bước chân
Tiếng chuông như thể lời cầu chúc
Mừng bạn mừng ta cả mùa xuân.
Hiệu ứng yêu thương và tự hào
Bài thơ này sau đó đã được đăng báo Hà Nội mới số báo đặc biệt mừng Tết. Mà dường như đã thành truyền thống, người Hà Nội thích trưng những tờ báo Tết trong nhà như một món trang trí mang đậm tinh thần trong gia đình vào dịp Tết đến xuân về. Bài thơ “Trấn Quốc chùa xưa” vì thế mà được bao người đọc, cùng đồng cảm về một vẻ đẹp, một khí chất riêng Hà Nội, và cả nỗi nhớ thương da diết, nỗi mong mỏi nhiệt thành và niềm hy vọng vô bờ gửi gắm trong lời thơ, trong thi ảnh. Và thế là sau đêm Giao thừa, bao người Hà Nội đã đổ đến chùa Trấn Quốc, mà trong tâm trí vẫn vang lên tứ thơ ấy.
TTƯT – DSCK II Trần Tựu nhớ lại, chính ông sau Tết ấy cũng tới chùa Trấn Quốc, gặp nhà sư trụ trì chùa Trấn Quốc mà ông có quen và tặng tờ báo có bài thơ này. Vị sư đã mỉm cười mà bảo: “Con ơi, chính vì bài thơ của con, mà Tết năm nay nhà chùa vất vả quá! Khách đến lễ chùa, vãn cảnh chùa đông quá!”.
Nay, khi được đọc bài thơ “Trấn Quốc chùa xưa”, ca sĩ Hoàng Nga đã mường tượng ra trước mắt cảnh phố cổ Hà Nội với vẻ trầm mặc, thanh tao và cổ kính những ngày đầu xuân năm mới. Dòng người qua lại vãn cảnh chùa với tâm thế rất bình an và vui vẻ. Sau khi nhạc sĩ Quang Hiển phổ nhạc bài thơ, có nói với Hoàng Nga rằng, ông muốn đưa vào bài hát một chút trầm mặc với âm hưởng ca trù nhưng lại muốn phát triển và đưa kết bài hát đến với âm hưởng ca mới, như vậy thì bài hát sẽ dễ cảm và gần gũi hơn. Lời ca sẽ mang đến cho người nghe một cảnh tượng rất đẹp về truyền thống thăm hỏi và lễ chùa đầu năm của người dân Việt.
Nhạc sĩ Quang Hiển nhận xét: “Chùa Trấn Quốc là một ngôi chùa nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới, vì mang giá trị lớn cả về lịch sử, tâm linh và kiến trúc. Rất nhiều người từ xưa tới nay đã làm thơ, viết văn báo về ngôi chùa này chứ không riêng Trần Tựu. Thế nhưng tại sao khi Trần Tựu viết bài thơ về chùa Trấn Quốc và đăng báo, thì lại khiến nhiều người đổ xô về lễ chùa? Hiệu ứng này khó lòng lấy logic ra mà diễn giải, vì nó vượt tư duy thông thường, mang tính huyền bí, siêu nhiên. Như các cụ nhà ta thường tổng kết trong trường hợp này, thì anh Tựu hẳn phải là người dày phúc mới có thể san sẻ phúc của mình cho mọi người và tạo nên hiệu ứng lạ như thế”.
Vị nhạc sĩ cũng chia sẻ thêm, rằng khi đọc bài thơ của tác giả Trần Tựu về chùa Trấn Quốc, cảm nhận bài thơ tuy lời giản dị mà giàu tính nhạc, thi ảnh sắc nét, gửi gắm tâm tư, và đặc biệt là sự nhẹ nhàng tự nhiên của tình yêu Hà Nội xuất phát từ trái tim người cầm bút, mà trong sự nhẹ nhàng ấy lại toát lên tính lạc quan và hy vọng mãnh liệt về tương lai, truyền đi cảm hứng hân hoan bay bổng diệu huyền. Chính vì thế, khi phổ nhạc, Quang Hiển đã đưa vào âm hưởng ca trù từ đầu bài hát, dẫn dụ người nghe bằng một bản hòa sắc nhạc tinh tế, và neo mãi tâm hồn người vào tiếng chuông ở cuối bài hát, cứ thánh thót ngân xa, óng ánh như ngàn tia nắng đang dát ngọc trên muôn ngàn lớp sóng Hồ Tây lan tỏa.
Nguồn tin: Trấn Quốc chùa xưa – Một biểu tượng Hà Nội trong thơ, nhạc (arttimes.vn)
