Thuốc Nam – Kho báu bị lãng quên và lời hiệu triệu trong ngày Độc lập
Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt toàn dân tộc tuyên bố trước thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập.”
Tám mươi năm đã qua, Việt Nam không chỉ giữ vững chủ quyền, mà còn vươn mình trở thành nền kinh tế năng động của khu vực. Tuy nhiên, cùng với những thành tựu ấy, một câu hỏi lớn đặt ra: độc lập có chỉ dừng lại ở chính trị và kinh tế, hay còn bao gồm cả sự tự chủ trong y tế và chăm sóc sức khỏe?
Thuốc Nam – từ di sản kháng chiến đến thực tiễn hôm nay
Trong suốt chiều dài dựng nước và giữ nước, đặc biệt ở những giai đoạn chiến tranh gian khổ, khi thiếu thốn lương thực và thuốc men, người Việt đã dựa vào chính các cây thuốc quanh nhà, rừng núi, đồng bằng. “Thuốc Nam” không chỉ cứu mạng sống của bao thế hệ mà còn là điểm tựa tinh thần để quân dân vượt qua bệnh tật, giữ vững ý chí chiến đấu.
Thế nhưng, ở thời hiện đại, khi hệ thống y tế ngày càng phụ thuộc vào dược phẩm ngoại nhập, kho tàng y học cổ truyền – vốn là tinh hoa ngàn đời – dần bị lãng quên. Trong khi bệnh viện quá tải, chi phí điều trị tốn kém, nhiều loại thuốc ngoại lại gây phản ứng phụ, thì vô số bài thuốc dân gian, dược liệu quý trong vườn nhà vẫn chưa được nghiên cứu, chuẩn hóa, hay ứng dụng rộng rãi.
Kho báu chưa khai mở
Theo thống kê của Viện Dược liệu, Việt Nam có khoảng 5.000 loài cây thuốc và hàng nghìn bài thuốc dân gian được lưu truyền. Thế nhưng, chỉ một phần nhỏ được nghiên cứu bài bản và đưa vào sản xuất dược phẩm. Nhiều dược liệu thậm chí đang bị khai thác tự phát, xuất thô ra nước ngoài với giá rẻ, trong khi các quốc gia khác lại tinh chế, đóng gói thành sản phẩm y dược có giá trị gấp hàng chục lần.
Điều này đặt ra nghịch lý: chúng ta sở hữu kho báu trong tay, nhưng vẫn phải chi hàng tỷ USD mỗi năm để nhập khẩu thuốc từ nước ngoài.
Từ lời kêu gọi đến chính sách quốc gia
Trong bối cảnh kỷ niệm 80 năm Độc lập, việc khơi dậy và phát triển y học cổ truyền, đặc biệt là thuốc Nam, cần được nhìn nhận như một quốc sách lâu dài. Đây không chỉ là câu chuyện y tế, mà còn liên quan tới kinh tế, văn hóa và an ninh quốc gia.
– Với Nhà nước, cần có chiến lược toàn diện: quy hoạch vùng dược liệu, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu – sản xuất, đưa thuốc Nam trở thành ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao.
– Với giới khoa học, cần hệ thống hóa, kiểm chứng bằng phương pháp hiện đại, để bài thuốc dân gian có cơ sở khoa học, từ đó được công nhận và ứng dụng rộng rãi.
– Với đội ngũ y bác sĩ, lương y, việc tiếp nối tinh hoa cha ông, kết hợp giữa y học cổ truyền và y học hiện đại sẽ mở ra hướng điều trị mới, bền vững và an toàn hơn cho người bệnh.
Độc lập phải đi cùng sức khỏe toàn dân
Tám mươi năm trước, dân tộc Việt Nam giành lại độc lập bằng ý chí và máu xương. Hôm nay, hành trình độc lập cần được nối dài bằng sự tự chủ trong y tế, bằng khả năng tự chữa lành cho nhân dân từ chính nguồn lực trong nước.
Một nền y học dân tộc được phát triển bài bản sẽ giúp giảm gánh nặng chi phí, nâng cao sức khỏe cộng đồng, đồng thời tạo cơ hội để Việt Nam giới thiệu với thế giới những giá trị độc đáo của mình.
Đó cũng là cách thiết thực nhất để tri ân tiền nhân, phụng sự dân tộc và đưa tên tuổi Việt Nam vươn xa trên bản đồ y học toàn cầu.
