Việt Nam – Nhật Bản: Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện Mở Ra Cơ Hội Mới Cho Doanh Nghiệp
Sau hơn hai năm kể từ khi nâng cấp mối quan hệ lên “Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới”, Việt Nam và Nhật Bản đã bước vào giai đoạn phát triển mới đầy tiềm năng. Trong cuộc trao đổi với PV, bà Ngô Thanh Tịnh – Trưởng ban Truyền thông Hội Phát triển Hợp tác Kinh tế Việt Nam – ASEAN (VASEAN) – chia sẻ những góc nhìn chuyên sâu về làn sóng đầu tư, xuất khẩu và chuyển giao công nghệ giữa hai nền kinh tế.
PV: Thưa bà, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc Việt Nam và Nhật Bản nâng cấp mối quan hệ lên tầm “Đối tác chiến lược toàn diện” có ảnh hưởng như thế nào đến các doanh nghiệp của hai nước?
Bà Ngô Thanh Tịnh: Ngày 27/11/2023 đánh dấu cột mốc quan trọng khi Việt Nam và Nhật Bản chính thức nâng cấp quan hệ lên “Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới”. Đây không chỉ là một dấu mốc ngoại giao mà còn là cánh cửa rộng mở cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Trước bối cảnh thị trường xuất khẩu quốc tế đang đối mặt với rào cản thuế quan cao, thì Nhật Bản – một trong những nhà đầu tư lớn và đối tác kinh tế quan trọng tại khu vực châu Á – đã trở thành điểm đến tiềm năng cho hàng hóa Việt. Kể từ sau khi ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là trong ngành dệt may, chiếm tới 17,6% tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng chủ lực.
Ngoài ra, các nhóm ngành như gỗ, thủy sản, phương tiện vận tải, máy móc thiết bị, điện tử, điện thoại di động và giày dép… cũng ghi nhận sự tăng trưởng rõ rệt. Đặc biệt, các mặt hàng nông sản như cà phê, rau quả, bánh kẹo đang có sức bật mạnh trong nửa đầu năm 2025, nhờ đáp ứng tốt các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường Nhật Bản về an toàn, chất lượng và môi trường.
PV: Vậy các doanh nghiệp Nhật Bản có hỗ trợ như thế nào cho doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực đầu tư FDI, thưa bà?
Bà Ngô Thanh Tịnh: Các doanh nghiệp Nhật Bản không chỉ gia tăng sự hiện diện tại Việt Nam, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển giao công nghệ, cung cấp vốn và xây dựng thương hiệu cho các doanh nghiệp Việt.
Một điểm đáng chú ý là các doanh nghiệp Nhật hiện nay không chỉ đầu tư đơn thuần, mà còn bao tiêu đầu ra cho sản phẩm Việt Nam, đầu tư thiết bị hiện đại và thiết lập các quan hệ hợp tác dài hạn. Các dự án trọng điểm gần đây có thể kể đến như năng lượng, hạ tầng, chế biến – chế tạo, thương mại, và dịch vụ.
Đặc biệt, các doanh nghiệp nhỏ và vừa của hai nước đang có nhiều cơ hội hợp tác trong chuyển giao công nghệ. Hiện tại, Nhật Bản đang là nhà đầu tư lớn thứ ba tại Việt Nam – một con số rất đáng chú ý nếu nhìn vào quy mô và chất lượng dòng vốn đầu tư.
PV: Tuy nhiên, liệu các doanh nghiệp Nhật có đang gặp phải thách thức nào khi đầu tư vào Việt Nam?
Bà Ngô Thanh Tịnh: Có, và đây là điều chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận. Các doanh nghiệp Nhật Bản rất quan tâm đến sự minh bạch trong sản xuất, vận hành và khai thác.
Sau đợt sáp nhập địa giới hành chính vừa qua, một số doanh nghiệp phản ánh khó khăn trong thủ tục hành chính, tuyển dụng nhân lực và ảnh hưởng của lạm phát. Họ yêu cầu quy trình sản xuất phải rõ ràng, có mã vùng trồng xác thực cho nông sản, và đặt yếu tố thân thiện với môi trường lên hàng đầu – nhất là trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ và sản phẩm làng nghề.
Đây không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt nâng tầm tiêu chuẩn, đáp ứng được thị trường toàn cầu hóa.
PV: Bà có thể chia sẻ về kế hoạch hỗ trợ các địa phương thu hút FDI trong nhiệm kỳ tới?
Bà Ngô Thanh Tịnh: Cá nhân tôi cùng các đối tác đã ký kết nhiều biên bản ghi nhớ với các tỉnh thành tại Việt Nam. Trong thời gian tới, các khu vực miền Trung – vốn chịu nhiều ảnh hưởng của thiên tai – sẽ được ưu tiên để phát triển kinh tế vùng.
Nhật Bản đang quan tâm đặc biệt tới các khu vực có tiềm năng phát triển du lịch dưỡng lão, nhất là nơi có môi trường trong lành, biển sạch. Ngoài ra, các nhà đầu tư từ Úc, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc và sắp tới là Thái Lan, sẽ triển khai các dự án trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, y tế và chuyển giao công nghệ.
Tỉnh Hà Tĩnh, với cửa khẩu Vũng Áng, đang được kỳ vọng trở thành đầu mối giao thương quốc tế giữa Việt Nam và các nước như Thái Lan, Lào, Campuchia. Việc sắp xếp tổ chức hành chính hai cấp tại đây đã mang lại hiệu quả rõ rệt và chúng tôi dự kiến sẽ đón dòng vốn FDI vào ngay từ tháng 11/2025.
Chúng tôi cũng phối hợp cùng Trung tâm Phát triển và Hợp tác Kinh tế Tư nhân Việt Nam ASEAN (VAPEDCO) để mời gọi các nhà đầu tư từ Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc, Singapore và sắp tới là Thái Lan. Trong tháng 11/2025, nhiều nhà đầu tư quốc tế sẽ đến làm việc trực tiếp tại Việt Nam trong các lĩnh vực y tế, xuất nhập khẩu và chuyển giao công nghệ.
PV: Xin cảm ơn bà về những chia sẻ rất thực tế và chuyên sâu. Chúc bà và các cộng sự thành công trong các dự án hợp tác sắp tới!
